Dünyanın en ünlü deniz bilimcisi Kaptan Custo’nun 40 yıl önce Doğu Akdeniz’de
yaralı olarak bulduğu yeşil kaplumbağa, Almanya ve İtalya’daki merkezlerde geçen
uzun serüvenin sonunda, Dalyan’da bulunan Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma
ve Rehabilitasyon Merkezi DEKAMER’e getirilmişti. Pamukkale Üniversitesi
Biyoloji Bölümü’nden Doç.Dr.Yakup KASKA ve İtalyan bilim insanları tarafından
üzerine uydu takip cihazı konulan ve, İztuzu plajından doğal yaşamı olan denize bırakılan
kaplumbağa için çok sevinmiştik.
Kuşadası Körfezi’nde bugün bir Caretta carettanın ölümüne üzüldük.
Kuşadası açıklarında avlanan Düştegör isimli teknenin sahibi balıkçı Yaşar KAYNAK,
deniz yüzeyinde hareketsiz olarak gördüğü Caretta caretta için EKODOSD derneğini
arayarak ve bilgi vermiştir.
EKODOSD sualtı biriminden Ahmet AZBAZDAR ve yönetim kurulu üyesi Yalçın SAK
tarafından Caretta carettanın öldüğü tespit edilerek kayığa alınmıştır.
Ölü olarak bulunan iribaş deniz kaplumbağasının üzerinde hiçbir darp izi ve yaraya
rastlanmamıştır. Muhtemelen bir trol ağına takılarak boğulduğunu tahmin etmekteyiz.
Balıkçılara; deniz kaplumbağalarının boğulma vakalarında baş kısımlarının alçakta,
kuyruk kısımlarının 20 cm. yukarıda olacak şekilde, üzeri ıslak bir havluyla bekletmeleri
sonucunda ayılabileceklerini söylemekteyiz.
Derneğimiz EKODOSD’un bölgemizdeki kara ve deniz ekosistemleri üzerindeki çalışmaları
devam etmektedir. Bölgemizde ölü ya da yaralı olarak birçok deniz kaplumbağasıyla
karşılaşmaktayız. Bulduğumuz tüm kaplumbağaların kayıtlarını ve ölçümlerini almaktayız.
Ölü ya da yaralı olarak bulduğumuz deniz kaplumbağaları için, DEKAMER sorumlusu
Doç.Dr. Yakup KASKA ile işbirliği yapmakta ve bilimsel destek almaktayız.
Kuşadası’ndaki balıkçılara ve eğitim kurumlarındaki öğrencilere bu konularda
bilinçlendirme çalışmaları yapmakta ve posterler dağıtmaktayız. Özellikle denizlere
poşet ve naylonların atılmaması, Caretta carettaların bunları denizanası sanarak
yemek istemeleri sonucunda boğularak öldüklerini söylemekteyiz.
Caretta caretta (İRİBAŞ DENİZ KAPLUMBAĞASI)
Caretta Caretta iribaş deniz kaplumbağaları denizlerde yaşar. Yumurtlamak haricinde karaya
çıkmazlar. Bacakları yüzmeye yarayacak biçimde kürek biçimini almıştır, Oksijeni havadan
almasına rağmen uzun süre su altında kalabilir. Caretta carettaların üreme kumsallarına
bıraktıkları 100 adet yumurtadan çıkan yavrularından ancak bir tanesi 50 yaşına ulaşabilmektedir. Bıraktıkları yuvalardan yaklaşık iki ay sonra yavrular çıkar. Bu kuluçka süresince yumurtalar
değişik tehditler altındadır. Bu yuvalardan çıkan yavrular (Temmuz-Ekim) ay ışığı veya
denizin parıltısı sayesinde denize doğru giderler. Ancak daha kuvvetli başka ışık olursa
yanlış yöne giderler. Denize ulaşan yavru karnını içine çekerek depolanan yağlı besin
maddesi nedeniyle dalamaz ve iki hafta kadar yüzeyde dolaşır. Bu nedenle bu esnada
kuş ve balık gibi parçalayıcıların yemi olurlar. Bu safhaları atlatan yavrular deniz algleri arasında
yüzerler ve dolaşırlar, yönlerini de hem bu besin alanlarını tanımalarından hem de
manyetik yönelim sayesinde bulurlar.