Heykeltıraşların elinden çıkmış birer sanat eseri gibi duran Beşparmak Dağları(LATMOS)’ın vahşi kayalıklarında bir kuş yaşar. Kaya Sıvacı kuşudur bu.Sıvacı kuşları usta bir mimarın tasarımı gibi, kafasındaki yuva projesini yer çekim gücüne inat bir şekilde, Latmos’un kayalıklarına büyük bir sabırla inşa eder.
Yaşam alanı için her türlü malzemeyi Latmos’un doğasından toplayan Sıvacıların en büyük özelliği, üremesini yaptığı ve yavrularını baktığı yuvasını, Latmos’un doğal yapısını bozmadan doğayla uyum içinde yapmasıdır.Latmos’un engebeli kayalıkları arasında sıvacıların yaptığı yuvayı görebilmek çok zordur. Büyük bir dikkat ve tecrübe ister. Günümüz insanının Sıvacılardan alacağı önemli dersler vardır.
Geçmiş dönemlerde Latmos’ta yaşayan uygarlıklar, Sıvacı kuşlarından mı örnek almış bilinmez ama onlarda yaşam alanlarını doğayı bozmadan uyum içinde yapmışlar. Latmos’un doğal yapısını bozmadan, tüm malzemelerini buranın doğasından sağlayarak çevreci bir mimari üslup gözeterek yapılarını inşa etmişler.Büyük bir sabır gerektiren ve sanat eseri niteliğindeki estetik çalışmaları, aslında onların yaşamlarını kolaylaştıracak düzenlemeler olmuş.Yapmış oldukları savunma yapılarına ve kalelerine bakıldığında, Latmos’un doğallığını bozmadığı aksine hayranlık uyandıran görsel bir güzellik kattığı görülür.
Latmos kültürüyle yetişen bu insanların estetik ve doğaya uyum gösteren yapıları, sadece yaşam alanlarında değil, mezarlarında ve kutsal alanlarda da görülmektedir.
Beşparmak Dağları’nda yaşayan günümüzdeki Latmos’un insanları da Sıvacı kuşundan farklı değil. Onlarda Sıvacı kuşu gibi yaşam alanlarını doğaya uyumlu bir şekilde yapmışlar ve doğal yapıyı bozmadan ondan en iyi şekilde yararlanmışlar. Binlerce yıllık Latmos kültürünü günümüze taşımışlar.
Latmos’ta yaşayan insanların evlerindeki estetik, doğallık, mimari karakterleri olağanüstü güzellikte ve Latmos’un doğal peyzajıyla bir uyum içinde olduğu görülür.
Latmos’un otantik taş evleri doğayla öylesine bütünleşmiştir ki, onları uzaktan farketmek neredeyse imkansızdır. Ancak dikkatli bir gözle bakmak ya da yanına yaklaşılınca onları görebilmek mümkündür.
Ne yazık ki binlerce yıldır devam eden Latmos’un kültürü zarar görüyor ve doğal yapısı bozuluyor. Bunu bozanlar ne Sıvacı Kuşları ne de Latmos’un insanlarıdır.
Aksine Sıvacı kuşlarından ve Latmos’un insanlarından alınacak çok dersler vardır. Latmos’un kayaları birer cansız heykeldir ama canlılara yaşam imkanı sağlamaktadır. Sıvacı kuşlarını ve insanlarını korumak, bu kutsal dağın doğasını ve kültürünü korumaktır.