Tarih Öncesi devirden, Bizans dönemine kadar uzun bir zaman içinde insanlık tarafından kullanılan Beşparmak Dağları (LATMOS), arkeolojik açıdan çok zengin kültür varlıklarına sahiptir.Yaklaşık 30 yıldır Latmos’un bakir coğrafyasında çalışmalar yürüten Alman arkeolog Dr. Anneliese PESCHLOW tarafından pek çok yeni buluş gerçekleştirilmiştir. Bunların içinde en önemlisi tarih öncesi döneme ait kaya resimleridir. Batı Anadolu’da yeni bir kültür olarak tanımlanan bu resimlerin dağılımı, Latmos’un Aydın iline bağlı sınırlarından, Muğla bölgesine kadar uzandığı görülmektedir.

Kaya resimlerinin yanı sıra savunma kaleleri, manastırlar, antik taş döşeme yollar, freskler, kutsal alanlar, kaya mezarları ve yaşam alanlarından oluşan pek çok kültür varlıkları Latmos’un geniş coğrafyasına dağılmıştır.
Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Aydın ve Milet Arkeoloji Müzeleri işbirliğiyle gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda, Latmos’un çekirdek bölgesi 4491 Sayılı Kurul kararıyla koruma altına alınmıştır.



Ancak koruma sınırlarının dışında kalan bu geniş coğrafyanın bakir kayalıkları arasında, her an bir arkeolojik bulguyla karşılaşmak mümkündür. Latmos’ta yaptığımız çalışmalar sırasında kayıtlarda olmayan yeni bulgular tespit ettik. Kaya mezarları, kaya resimleri ve yaşam alanlarından oluşan 15 adet arkeolojik bulguyu, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne tescil edilmesi için fotoğraflarıyla birlikte bir raporla bildireceğiz.



Buluntuların içindeki Bizans dönemi olduğunu düşündüğümüz genellikle haçlardan oluşan resimlerin, Latmos’taki eski Bizans resimlerinden farklı olarak ilk kez kırmızı boyayla yapıldığını görmekteyiz. Bunun değerlendirilmesi Kurul ve müze arkeologları ve sanat tarihçileri tarafından yapılacaktır.



Latmos’un bilinen insanlık tarihi 8000 yıl öncesine dayanmaktadır. Ancak her an bir yerden çıkacak önemli bir bulgu, yeni bir keşif arkeoloji tarihinin yeniden yazılmasına neden olabilecektir. Tüm bunlar 10 yıllar sürecek araştırmalar neticesinde belli olacaktır.
Tabi bazı insanların büyük hızı ve hırsına dayanabilir, beyaz bir toz haline gelmezse