Caretta caretta (İribaş Deniz kaplumbağası) ve Chelonia Mydas(Yeşil Kaplumbağa) Türkiye kıyılarında kumsala çıkarak yumurta bırakan, dünyadaki 8 önemli kaplumbağadan ikisidir. Bunlardan Caretta caretta’ların son 3 yıldır Kuşadası kumsallarına yuva yaparak yumurta yaptığı tespit edilmiştir. Her iki kaplumbağa türünün de Kuşadası kıyılarına yoğun olarak geldikleri ve beslendikleri gözlenmektedir. Bunları yaralı ya da ölü olarak tespit ettiğimiz kayıtlardan bilmekteyiz.
Kuşadası Ephesia Beach oteli önünde Caretta caretta cinsi iribaş bir deniz kaplumbağasının canlı olarak gündüz kumsala çıktığı ihbarı geldi.

Deniz kaplumbağasının üzerinde yapılan incelme de herhangi bir yara izine rastlanılmadı. Pamukkale Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı ve Dalyan’da bulunan Deniz Kaplumbağaları Araştırma Merkezi (DEKAMER) Müdürü Prof. Dr. Yakup KASKA’yla görüşülerek, kaplumbağanın DEKAMER’e götürülmesi kararlaştırıldı. Kaplumbağa, Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’na ait bir araçla su tankı içinde Dalyan’da bulunan DEKAMER’e ulaştırıldı.
DEKAMER’de kaplumbağaya yapılan ilk muayene sonrasında kafasından darbe aldığı şüphesiyle röntgeni çekildi. Röntgen filminde kafa da bir çatlak olduğu görüldü.
Muhtemelen bir sürat teknesi tarafından çarpıldığı tahmin edilmektedir.
Kafaya alınan bu darbe nedeniyle gözlerin şiş olduğu ve görmediği tespit edildi. Kabuk üzerinde eski bir yaranın olduğu ancak bunun sorun teşkil etmediği anlaşıldı. Kabuk üzerindeki oldukça fazla olan yosunlar ve dış parazitler temizlendi. İlaç ve serum tedavileri uygulandı. Beslemesine olumlu tepki verdiği görüldü.

Kendi başına yüzebilecek hale gelince havuza konuldu. Şu anda ki durumu stabil. Gözleri halen görmüyor. Tedavi yöntemlerine devam ediliyor.
Nesilleri tehlike altında bulunan deniz kaplumbağaları genellikle insan hatalarından ya da kasti olarak yaralandıkları ya da yaşamını yitirdikleri görülmektedir. Önceki yıllarda bu tür kazalarda yaralı kaplumbağalara müdahale edilemiyor ve bu hayvanlar yaşamını yitirmekteydi. DEKAMER gibi kurtarma ve rehabilitasyon merkezlerinin kurulması ve bu konuda çalışma yürüten bilim insanlarının çoğalması, nesli tehlike altında olan bu canlılar için bir umut oldu. Birçok yaralı deniz kaplumbağası DEKAMER’e getirilerek operasyon yapılmakta ve tedavileri bittiğinde tekrar yaşam alanı olan denize bırakılmaktadır.
Bu canlıların geleceği için denizlerin kirletilmemesi, özellikle sürat motorları ve jet skilerin çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Çünkü deniz kaplumbağaları belirli sürelerde nefes almak için su yüzeyine çıkmak zorundadır. Süratle geçen bir motor eğer dikkat etmezse bu canlıyı yaralayabilir ya da ölümüne neden olabilir. Denizlerin sadece bizlere ait olmadığını, gerçek sahiplerinin de olduğu mutlaka bilinmeli ve ona göre hareket edilmelidir.
Kuşadası kıyılarına son 3 yıldır yuva yaparak yumurta bırakan carettalar sayesinde yaptığımız bilgilendirme çalışmaları kıyı şeridinde farkındalık yaratmış ve bu tür vakalarda bir ihbar ağı geliştirilmiştir.
Sadece yaralı olan kaplumbağalar değil, aynı zamanda ölü olarak kıyıya vuran kaplumbağalar bile, turistik oteller tarafından etrafı hemen çevrilerek ihbar edilmektedir. Bu sayede bölgedeki tüm ölü ya da yaralı kaplumbağaların kayıtları düzenli olarak kayıt altına alınmaktadır.

Kuşadası Belediyesi – EKODOSD işbirliğiyle kent merkezine Carettalar ve deniz kirliğiyle dikilen bilgilendirme panoları vatandaşlar arasında ilgiyle karşılandı. Deniz kaplumbağalarıyla ilgili yeni tasarlanan panoların milli parka kadar olan 25 km.lik kıyı şeridine dikimi gerçekleştirilerek, vatandaşların ve turistik işletmelerin bu konuda bilinçlendirilmesi sağlanacaktır.
Vatandaşların ve turistik işletmelerin bu konuda bilinçlenmeleri ve duyarlı olmaları çok önemlidir. Aynı zamanda Doğa Koruma ve Milli Parklar, DEKAMER, Yerel Yönetimler ve sivil toplum örgütlerinin işbirliği, bu canlıların geleceğini olumlu yönde etkileyecektir.
Başta Prof. Dr. Yakup KASKA olmak üzere, tüm DEKAMER çalışanlarına, bu canlıların yaşaması için gösterdikleri duyarlılık ve çaba için teşekkür ederiz.