Dünyada yaşayan 8 tür deniz kaplumbağasının 2 türü, ülkemiz kıyılarında kumsala çıkarak yumurta bırakmaktadır. Bunlardan biri Caretta caretta (İribaş Deniz kaplumbağası), diğeri de Chelonia Mydas’tır.(Yeşil Kaplumbağa).
Kuşadası kıyılarında geçtiğimiz yıl her iki cinsten birer kaplumbağa misinalara dolanarak ağır yaralanmışlardı. Her iki deniz kaplumbağasının ön kollarından birer tanesi, paragat misinasından kurtulmak için çabalama sırasında büyük zarar gördüğünden, Dalyan’da bulunan DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup KASKA’yla yaptığımız görüşme sonrası, Deniz Kaplumbağaları Araştırma-Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’ne götürmüştük.
DEKAMER’de uzmanlar tarafından ilk müdahaleleri yapılmıştı. Yapılan son incelemelerde derin yaraların iyileşme umudu taşımadığı, aksine vücuda zarar vereceği saptanarak operasyon yapılmasına karar verildiğinden, daha geniş imkanların bulunduğu Denizli Pamukkale Üniversitesi’nde ampute (önkolları alındı) edilmişti. Durumu iyi görülen kaplumbağalar bir süre üniversitede bakıldıktan sonra, tekrar DEKAMER’e götürülmüş ve yaklaşık 1 yıldır gerekli tedavileri ve bakımları yapılmaktaydı.
“EKODOSD” adı verilen Chelonia Mydas cinsi Yeşil Kaplumbağa ve “AYDIN” adı verilen Caretta caretta cinsi iribaş deniz kaplumbağasının tedavileri bittiğinden,
DEKAMER’de bulunan uzmanlardan oluşan heyetin tekrar doğal yaşamı olan denize bırakılmasına karar verildi. Bugün her iki deniz kaplumbağası denize bırakılmak üzere Kuşadası sahillerine getirildi.
Kuşadası sahillerine getirilen 2 kaplumbağa bölgede oturan vatandaşlar tarafından yoğun ilgi gördü. Prof. Dr. Yakup KASKA tarafından deniz kaplumbağalarının korunması ve biyolojileri hakkında halka bilgi verildi. Kaplumbağaların bırakılmasında Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürü Rahmi BAYRAK, Şube Müdürü Mehmet UZUNER, Aydın Şube Müdürü Nihat ANDAÇ, DBMDMP Müdürü Erdinç KUTSAL, DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup KASKA ve asistanları ve EKODOSD üyeleri hazır bulundu.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürü Rahmi BAYRAK; deniz kaplumbağalarının korunması konusunda kurum olarak her türlü imkanı sağladıklarını, bu konuda üniversite ve sivil toplum örgütleriyle işbirliği yaptıklarını ve vatandaşların da bu canlıların korunmasında duyarlılık göstermesini istedi.
Her iki kaplumbağa sırayla kendi doğal yaşamı olan denize bırakıldı.
Uzunca bir süre DEKAMER’de tedavi edilen kaplumbağaların, birer kolları olmadığından denizdeki hareketleri EKODOSD Sualtı fotoğrafçıları Rüştü KİRMAN, Ahmet AZBAZDAR ve İbrahim ÇARKÇI tarafından kayıt altına alındı.Özellikle Chelonia Mydas(Yeşil Kaplumbağa)’ın, otçul olmasından dolayı hemen eriştelerin içine daldığı görüldü.
Deniz çayırlarını afiyetle mideye indiren yeşil kaplumbağa hem karnını doyurmanın, hem de kendi yaşam alanında özgür olmanın keyfini doyasıya çıkardığı görüldü.
Nesilleri tehlike altında bulunan deniz kaplumbağaları genellikle insan hatalarından ya da kasti olarak yaralanmaktadır. Önceki yıllarda bu tür kazalarda yaralı kaplumbağalara müdahale edilemiyor ve bu hayvanlar yaşamını yitiriyordu. Bazı duyarlı insanların ilkel çabaları bu hayvanların yaşatmaya yetmiyordu. DEKAMER gibi merkezlerin yapılması, nesilleri tehlike altında bulunan bu canlıların başlarına gelen kazalarda tekrar hayat dönmelerini sağlamaktadır. Son yıllarda deniz kaplumbağaları konusunda insanlarda büyük bir duyarlılığın geliştiğini görmekteyiz. Bu canlıların yaşam alanları olan denizlerin kirletilmemesi, yaralı deniz kaplumbağaları için bu merkezlerin daha teknik imkanlara kavuşturulması ve hatta yaralı deniz kaplumbağalarının denizden taşınmalarını sağlayacak imkanların oluşturulması gerekir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü, DEKAMER ve EKODOSD işbirliğiyle yapılan çalışma sonrasında, deniz ekosistemi için çok önemli olan 2 canlı, kollarından birini kaybetse de yaşamını devam ettirdiği bugün kanıtlandı.
Bu canlıların nesillerini devam ettirebilmesi için, özellikle deniz insanlarının çok dikkat etmesi ve bu hayvanların korunmasında duyarlılık göstermesi gerekir. Deniz kaplumbağalarının son yıllarda Kuşadası kıyılarında yoğun olarak görülmesi ve bazı üzücü kazaların önüne geçilmesi için, bu konuda duyarlılık gösteren Kuşadası Belediyesi işbirliğiyle, 25 km.lik kıyı boyunca bilinçlendirme çalışmaları projesini hayata geçireceğiz.