Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ve Aydın Arkeoloji Müzesi uzmanlarının Beşparmak Dağları’nda daha önce başlattıkları tescil çalışmalarının bu yıl ki faaliyetlerine, EKODOSD onursal üyesi Dr. Anneliese PESCHLOW’la birlikte katıldık.
Arkeolojik buluntuların ve kaya resimlerinin olduğu alanlarda uzmanlar tarafından araştırmalar yapıldı.
Koçarlı İlçesine bağlı Bağarcık Köyü yakınlarında bulunan Çörlenasar bölgesindeki tüm kayalar ve mağaralar didik didik edilerek tespitleri yapıldı.
Bulunan kalelerin, mezarların, kaya resimlerinin değerlendirmeleri yapılarak kayıtlara geçildi.
Büyük bir hızla devam eden çalışmalar sırasında dağın geçit vermeyen engebeli arazileri zorlukla aşıldı.
Arazi şartları zor olsa da, uzmanların bıkıp usanmadan duyarlılıkla yürüttüğü çalışmalar sayesinde tespit edilen her eserin kaydı yapıldı.
Günlük çalışmanın son bölümünde Latmos’taki en kalabalık figürlerin(43 adet) yer aldığı, Söke İlçesine bağlı Köprüalan Köyü yakınlarındaki Ballıkkaya mağarası incelendi.
Anneliese PESCLOW “ Latmos’un arkeolojik değerleri, dini ile doğanın birbiri ile uyumlu birleşiminden ortaya çıkmıştır. Doğa ve insan eliyle meydana gelen eserler burada kesinlikle birbirlerine ters düşmeyip, çarpıcı bir uyum ortaya koymaktadırlar. Bu özelliği, dağın zirvesine yayılmış bir biçimde karşımıza çıkan ve tarih öncesi döneme ait(M.Ö. 6/5 yıl) olan, kaya resimlerinde de görmekteyiz. Dünyadaki kaya resimleri arasında buradaki kaya resimleri eşsiz özelliklere sahiptirler. Zira burada, elimizdeki mevcut buzul çağından sonraki diğer örneklerden farklı olarak, ne insana ne de hayvanlara karşı savaş ve şiddet içeren sahneler bulunmamaktadır. Ayrıca günlük yaşamdaki tarım ve hayvancılıkla ilgili sahneler de mevcut değildir.
Latmos Dağı’nın tüm insanlığı ilgilendiren muhteşem özellikleri bulunmasına karşın yıllardan beri bu dağlarda maden ocakları işletilmektedir. Yakın zamana kadar bu ocaklar dağ zincirinin doğusunda bulunurken, son yıllarda tüm sathına yayıldığı görülmektedir. Ne yazık ki bu ocaklar Beşparmak Dağları’nın eşsiz panoramik manzarasını bozmakla kalmayıp buradaki muhteşem fıstık çamlarını da yok etmektedirler ve en acı olanı da, dünyada eşi benzeri bulunmayan, tarih öncesinden günümüze kadar gelmiş olan kaya resimlerini de tehdit etmeye başlamışlardır. Bazı durumlarda resimlerin hemen yanı başındadırlar. Oysa bu tarih öncesi resimler ve etrafındaki doğal çevre birbirlerine bağlıdır ve birbirleriyle adeta iç içe geçmektedirler. Latmos tümüyle Doğa, tarih ve Arkeoloji Parkı haline getirilebilir. Türkiye’de günden güne gelişmekte olan turizm için, Latmos çok değerli alternatif bir kaynak olacaktır. Ayrıca yöre halkı için de iyi bir gelir kaynağı olabilir. Örneğin Fransızlar, Fransız Alplerindeki Bego Dağı’nda bulunan kaya gravürlerini çok verimli bir biçimde değerlendirmişler ve her yıl binlerce turisti bölgeye çekmektedirler.”dedi.
Beşparmak Dağları’nın eşsiz coğrafyasının korunması için, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ve Aydın Arkeoloji Müzesi uzmanlarının yapmış oldukları çalışmaları çok önemli ve umut verici gelişmeler olarak görmekteyiz. Aynı çalışmaları, Latmos’un diğer yarısı Muğla bölgesinde olduğu için, Muğla’daki uzmanlar tarafından da başlatılacağına inanıyoruz.
Unesco’nun Dünya Miras Listesi’ne girebilecek özelliklere sahip bu benzersiz alanın korunması için tüm kurumların, kuruluşların ve sivil toplum kuruluşlarının elbirliğiyle çalışması ve duyarlılık göstermesi gerekmektedir.
EKODOSD olarak 28 Mayıs 2013 tarihinde Kuşadası Korumar Otel’de “BEŞPARMAK DAĞLARI(LATMOS) DOĞAL VE KÜLTÜREL DEĞERLERİ KORUMA ÇALIŞTAYI” düzenlenecektir. Çalıştaya Aydın ve Muğla Valileri, Milletvekilleri, İl Genel Meclisi Üyeleri, Belediye Başkanları, Üniversiteler, ilgili bakanlıklara bağlı kurum müdürlükleri, Beşparmak Dağları’ndaki köy muhtarları davet edilecektir. Prof. Dr. Ali Çelik, Prof.Dr. Zeynep MERCANGÖZ, Dr. Anneliese PESCHLOW ve Orman ve Su İşleri Aydın Şube Müdürü Sadık YILMAZ konuşmacı olarak yer alacaktır.