Ballıbabagiller familyasından olan Lavandula stoechas L. halk arasında kargan, karabaş otu ve lavanta olarak bilinir. Bu bitkinin latince adı “Lavare” den yani yıkanmaktan gelmektedir. Romalıların banyo sularına lavanta çiçekleri serptikleri söylenir. Aromaterapinin kurucularından Rene Gattefosse, elini ciddi bir şekilde yaktığında lavanta yağı kullanmış ve lavantanın antiseptik ve antibakteriyal özelliğini ortaya koymuştur. Tomurcuklu kısımları bitkisel çay olarak içilmekte, kuruduktan sonra ilaç ve kozmetik sanayinde değerlendirilmektedir.

Genellikle Mart-Haziran ayları arasında çiçeklenen karganlar, deniz seviyesinden 700 mt. Yüksekliğe kadar olan yüksekliklerde kumlu yerlerde, maki içlerinde, kurak kayalık yamaçlar ve yol kenarlarında yetiştiği görülmektedir.

Sara ve astımlılarda, ağrı kesici, antiseptik, balgam söktürücü, idrar yolu enfeksiyonlarını giderici, egzema ve yara iyi edici, kalp kuvvetlendirici, damar açıcı gibi özellikleriyle literatürlere geçmiştir.(Tümen,G.Sekendiz,O.,2005) Yağları haricen ağrıları gidermede, dahilen ise idrar artırıcı olarak kullanımı kayıtlıdır.




Sinir ve kalp kuvvetlendirici özelliği ve kalp ritmini düzenlemesi nedeniyle yapılan çayları yoğun olarak önerilmektedir.

Ülkemizde Aydın, Muğla, İzmir, Bursa ve İstanbul bölgelerinde görülen Kargan çiçekleri, bölgemizde yetiştiği en büyük alanların başında Beşparmak Dağları gelmektedir.

Nisan ayından başlayarak Haziran ayının sonuna kadar Beşparmak Dağları’nı renk cümbüşüne çeviren Kargan çiçeklerinin geleceği tehlike altındadır.



Bahar aylarında bu görsel renk şölenini görmek için yüzlerce doğasever Beşparmak Dağları’na gelmektedir.

Kargan çiçeklerinin geleceği, son yıllarda Beşparmak Dağları’nda çığ gibi büyüyen maden ocakları tarafından tehdit altındadır.

Başta insan sağlığı olmak üzere, kutsal dağın doğası, tarihi, kültürü, 8000 yıllık tarih öncesi kaya resimleri açılan maden ocakları tarafından yok olma tehlikesi altındadır.

Birlikte çalıştığımız derneğimiz üyelerinden Pamukkale Üniversite’sinden Prof. Dr. Ali ÇELİK’le Beşparmak Dağları’nda kargan çiçekleriyle ilgili yaptığımız araştırmalar sonucunda; karganların Beşparmak Dağları için çok önemli bir bitki olduğu, tıbbi bakımdan ekonomik önem taşıyan karganların doğal popülasyonlarının mutlaka korunmaları gerektiği belirtilmiştir.



Bir bitkinin ekonomik açıdan ister baharat isterse tıbbi amaçla kullanılsın mutlaka toplandığı yerin ekolojik açıdan temiz olması gerekir. Bitkiler bazı kirleticileri örneğin ağır metalleri (kanserojen) bünyesinde biriktirir. Beşparmak Dağları bu açıdan çok temiz. Temiz kalması içinde hassasiyet gösterilmelidir. Kırsal kalkınma çerçevesinde bu alan projelendirilecek olursa, büyük bir masrafa girmeden geçim derdi açısından daralan yöre halkına yenilenebilir bir gelir kaynağı sağlayacaktır.

Beşparmak Dağları’nda açılan maden ocakları bölgenin doğal ve kültürel kaynak değerlerini tamamen yok etmekte ve geri dönülmez tahribatlara yol açtığı görülmektedir.

Dağın altını oymak yerine, daha zengin olan üstündeki eşsiz değerlerin önemi ortaya çıkarılarak, doğal yapısının korunması sağlanmalı, bu zenginliklerden başta yöre insanları olmak üzere herkes kazanmalıdır. Beşparmak Dağları zenginliklerle dolu olmasına rağmen, üzerinde yaşayan yöre halkı yoksulluklarla mücadele etmektedir. Bu coğrafyanın korunması gelecekte yöre insanlarının sosyal ve ekonomik anlamda gelişmesine yol açacaktır. Madenlere dur denilmediği müddetçe Beşparmaklarda kaybedecektir, yöre halkı da…




Kargan çiçekleri bu zenginliklerden sadece bir tanesidir. Ama çok önemlidir…
Beşparmak Dağları bir dünya mirasıdır. Bu mirası korumak insanlığın görevidir.
Bu kutsal dağın emanetlerini geleceğe taşımak için kurumlar, sivil toplum kuruluşları, yöre insanları el birliğiyle çalışmalıdır.