İribaş Deniz kaplumbağalarının(Caretta caretta) üreme alanı olan, dünyaca ünlü Muğla’ya bağlı Dalyan Beldesi’nde yapılan “Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Çalıştayı’na, EKODOSD’u temsilen Başkan Bahattin SÜRÜCÜ ve yönetim kurulu üyesi Dr. Zeynep KARABACAK katıldı.



Çalıştaya gelen katılımcılar, kendi bölgelerindeki deniz kaplumbağalarıyla ilgili sorunları aktararak, çözüm önerilerini paylaştılar.

Tüm katılımcılar Pamukkale Üniversitesi Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER)’ne geldiler.

Avrupa Birliği “Leonardo Da Vinci Hareketlilik Projesi” çerçevesinde İtalya, İspanya ve Hırvatistan’dan gelen proje ortaklarıyla birlikte, Orman ve Su Bakanlığı Şube Müdürleri, Türkiye’de Carettalar üzerine çalışma yürüten üniversitelerin  bilim insanları, Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcisi,  WWF-Türkiye, Greenpeace, Doğa Derneği ve EKODOSD gibi sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katıldığı çalıştay 3 gün devam etti.




Prof. Dr. Yakup KASKA tarafından DEKAMER’deki yaralı deniz kaplumbağalarının merkeze getirilişi, devam eden tedavi ve rehabilitasyon süreçleri hakkında katılımcılara bilgi verildi.

Yabancı ülkelerden gelen konuklarla, yurtiçinden gelen katılımcılar 2 grup oluşturarak deniz kaplumbağalarıyla ilgili sorunlar ve bunlara ait çözümler tartışıldı. Daha sonra gruplar birleştirilerek tartışmalar genişletildi. Avrupa ülkelerinden gelen konuklar kendi ülkelerinde yapmış oldukları çalışmaları katılımcılara anlattılar.



Türkiye’de Carettalar konusunda çalışma yapan üniversitelerdeki bilim insanları, yaralı deniz kaplumbağalarına uygulanan cerrahi müdahaleleri ve rehabilitasyon süreçlerini görsel olarak aktardılar.
Yaralı kaplumbağaların ihbarı, nasıl taşınması gerektiği, ilk yardımları, kumsal çalışmalarının nasıl yapıldığıyla ilgili geniş bilgiler verildi.



Yapılan tüm çalışmalar katılımcılar tarafından sorgulanarak, tartışıldı. Bu konuda bilinmeyen ve ilk kez denenen birçok çalışma ve tecrübe paylaşıldı.

Kumsal çalışmaları için Dalyan İztuzu kumsalına gelindi.



Dünyanın birçok ülkesinden turistlerin geldiği İztuzu plajında, Caretta caretta ve turistler için ayrılan bölümler, kafeslerin olduğu alanlar gösterildi, koruma çalışmalarının turizm faaliyetleriyle birlikte nasıl yapıldığı, plajdaki insan faaliyetlerin yapılabileceği saatler hakkında bilgiler verildi.

Çalıştayın gece programı saat 22.00’den, sabaha karşı 03.00’e kadar sürdü.

Tüm katılımcılar İztuzu plajına gelerek, Prof. Dr. Yakup KASKA ve DEKAMER gönüllülerinin yaptıkları çalışmaları yerinde incelediler.



Caretta caretta’ ların denizden kumsala çıkışları, kumda meydana getirdiği izler büyük bir titizlik ve ışıksız ortamda katılımcılara gösterilerek anlatıldı.

2 Caretta caretta yuva yapmadan denize dönerken fark edildi ve gönüllüler tarafından yakalanarak, ölçümleri alındı ve ön yüzgeçlerine markaları takıldı.



Neden yuva yapmadıkları konusunda bilgi verildi.

Yuva yaparak yumurta bırakan 2 Caretta caretta daha tespit edildi. Bunlarında ölçümleri alındı, kontrolleri yapıldı, markaları takılarak tekrar denize gitmesi sağlandı.




Yuvanın olduğu bölgede yumurtaların tilkiler tarafından yenilmesini engellemek amacıyla yapılan kafesleme çalışmaları katılımcılara gösterildi. Yapılan çalışmalarda her yıl yeni tekniklerin geliştirildiği belirtildi.

Dalyan kanalındaki biyolojik çeşitlilik teknelerle izlendi. Kanalda bulunan Nil kaplumbağaları gösterildi.

Dalyan kanalı kıyısında yer alan, dünyaca ünlü sinema oyuncuları Dustin Hoffman, Jack Nicholson ve Sting ve David Bowie gibi şarkıcıların da uğradığı çamur banyolarında incelemeler yapıldı.

Denizel ortamdaki tehditler, balıkçılık ve turizm faaliyetlerinin ilişkileri masaya yatırıldı. Koruma-Kullanma dengesi gözetilerek hepsinin Dalyan’da birlikte yapılabildiği, ancak turizm acentelerinin Caretta Watching diye bir tur programı yaptıklarını, bu programla carettaların davranışlarında farklılık olduğu bildirildi.



Dalyan’a gelen yerli- yabancı konukları Carettaları göstermek isteyen acentelerin düzenlediği tekne gezisi sırasında, bir noktada oluşturulan iskeleye tüm tur teknelerinin yanaştığı ve iskelede bulunan 2 kişi tarafından, misinalarına bağladıkları mavi yengeçlerin suya atıldığı görüldü.

Mavi yengeci gören su altındaki Carettaların yengeci kapmak için su yüzeyine çıktığı, misinayı tutan kişinin yengeci kendine doğru çektiği, Carettanın bir süre su üstünde kalmasını sağladığı ve Carettaların yengece hiçbir zaman ulaşamadığı görüldü.



Tura katılan yerli-yabancı konuklar,  bu eylemi heyecanla izledikleri ve fotoğraflamaya çalıştıkları görüldü.

Bu eylemin Carettaların davranışını olumsuz etkiledikleri, kendilerine verilen yiyeceklerle davranışlarının değiştiği, hatta eyleme alıştırıldıklarından zaman zaman yiyecek istemek için insanları ısırdıklarının tespit edildiği anlatıldı.

Bu eylemden nasıl vazgeçileceği konusu, katılımcılar tarafından tartışıldı ve farklı fikirler meydana çıktı. Bu konuda tüm acentelere, otellere, tur teknelerine bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışması yapılmasının olumlu sonuç vereceğini, Carettaları yakından görmek isteyenlerin DEKAMER’de tedavi altında bulunan kaplumbağaları izleyebilecekleri konusunda herkes fikir birliğine vardı.



Dalyan’da yapılan “Leonardo Da Vinci Hareketlilik Projesi” kapsamındaki Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Çalıştayı, Avrupa ülkeleri ve ülkemizde bu konuda çalışma yapan bilim insanlarını, ilgili kamu kurumlarını ve sivil toplum örgütlerini bir araya getirerek, karşılıklı tecrübelerini paylaştıkları ve koruma konusunda yeni fikirlerin çıktığı çok yararlı bir çalıştay olmuştur. Özellikle kıyı kentlerinde de, deniz kaplumbağalarının korunması için yapılacak bu tür çalıştaylar olumlu sonuçlar verecektir.

Kıyı kentlerinin ilgili kamu kurumları, yerel yönetimleri, sahil Güvenlik, sivil toplum örgütleri, balıkçılar, turizmciler ve dalış merkezlerinin katılımıyla yapılacak bu tür çalıştayların, deniz kaplumbağalarının korunmasına olumlu yönde katkı yapacağı düşünüyoruz.