Ege’nin önemli sulak alanlarından biri olan Azap Gölü kıyısındaki Yeşilköy-Avşar yolunda, muhtemelen çarpılarak ölen bir Saz Kedisi bulundu. Sabah erken saatlerde Azap Gölü kıyısından geçen Bahadır ERDEĞER ve Hasan ASANDAŞ tarafından, asfalt yolun üzerinde bulunan Saz Kedisinin ölü olduğu tespit edildi.
Başından almış olduğu bir darbeyle, suratında yaralar olan kedi, sulak alandan dağ tarafına geçişi sırasında bir araç tarafından çarpıldığı tahmin edilmektedir. Derneğimizi arayan Bahadır ERDEĞER “Sabah erken saatlerde Azap Gölü kıyısında yerde hareketsiz yatan hayvanı gördüğümüzde, vaşak sandık. Başında yarası vardı ve ölmüştü. Ne yapmamız gereği konusunda sizi aradık”
Biz de ölen Saz kedisinin tahnit edilmesi için Milli Parka teslim edilmesini söyledik.
Aşağı Büyük Menderes Havzası’nda tatlı su gölü olan Azap, Beşparmak Dağları’nın kuzeybatı yamaçlarındadır. Gölün hemen yanı başından Büyük Menderes Nehri, güney kısmından Yeşilköy-Avşar Köyü’nün asfalt yolu geçmektedir. Gölün kuzeyinde vahşi bir makilik olan Yağbasanlı Dağı, güneyinde zeytinliklerden başlayarak Bafa Gölüne uzanan bakir tepeler bulunmaktadır.
Azap Gölü saz kedilerinin önemli besin grubunu oluşturan fare, yılan, kertenkele türleri, balıklar ve kuşları barındıran önemli bir sulak alandır. Geçtiğimiz yıl Azap Gölü’nün kuzeyinde bulunan makiliklerde, hayvanlarını rahatsız ediyor gerekçesiyle dışarıdan gelen bir çoban tarafından zehirlenen Saz Kedisi haberi almıştık. Yaptığımız araştırmalarda ölüsünü bulamamıştık. Avcılar ve yöre insanlarından almış olduğumuz bilgilere göre, aynı çoban tarafından balıkların içine yerleştirilen bir zehirle alandaki yaban hayvanlarının zehirlendiği duyumunu almıştık. Hatta aynı yöntemle bir avcının av köpeğini zehirlediği gerekçesiyle, çobanla avcı arasında geçen tartışmanın jandarmanın zabıtlarına geçtiği bilinmektedir.
1 yıl içinde ikinci bir Saz Kedisinin aynı bölgede görülmesi, birisinin zehirlenerek diğerinin muhtemelen bir aracın çarpması sonucunda ölmesi, saz kedilerinin bu alanda yaşadığının somut bir göstergesidir.
Yaban hayatı ile insanların yaşamış olduğu alanlar arasındaki mesafeler sürekli küçülmektedir.
Bu alanda yaşayan Saz Kedilerinin sürekli daralan yaşam alanları nedeniyle, insan ve araç baskısıyla tehdit altında olduğu görülmektedir.
Yeşilköy-Avşar Köyü yolundan geçen maden kamyonları, duvarlarına yazdıkları “yavaş geç” yazısını çıkararak “hızlı geç” yazısı koyduracak kadar, köydeki vatandaşları canından bezdirmektedir.
Maden kamyonları toz, toprak, gürültü ve süratin yanında, Azap Gölü kıyısından geçerken yaban hayatına da zarar vermektedir.
Göl kıyısında dağdan inen birçok yaban hayvanları asfalt yolu kullandığından hızlı bir şekilde geçen maden kamyonlarınca ezilmektedir.
Yaban hayvanlarının haricinde zaman zaman kuşlarda tehlike altına girmektedir.
Geçtiğimiz yıllarda yaptığımız araştırmalar sırasında yapmış oldukları hız nedeniyle bir leylek sürüsüne bile çarpmışlardı. Sürekli olarak bu yolda çalışan ve hızlı giden maden kamyonları, yaban hayatı açısından büyük tehdittir. Önemli bir sulak olan Azap Gölü ve çevresindeki dağlar, gerek beslenme gerekse su açısından yaban hayatının birbiriyle ilişkili olduğu bir alandadır. Göl kıyısındaki yolda, çok önemli olmasına rağmen yaban hayvanları konusunda hiçbir uyarı levhası bulunmamaktadır.
Bölgedeki yaban hayatına olan tehdit sadece maden kamyonları tarafından değil, aynı zamanda Beşparmak Dağları’nda her geçen yıl yaygınlaşan madencilik faaliyetleri tarafından da yapılmaktadır.
İnsanlardan oldukça uzakta yaşayan yaban hayvanları, tehlikelerden korunmak için kendilerini iyi gizleyen ormanlık ve kayalık alanları tercih etmektedirler. Ancak yaşam alanları sürekli olarak her yıl bir yenisi açılan maden ocaklarıyla yok edilmektedir.
Ocaklarda patlatılan şiddetli gürültü yapan dinamitler sonucunda, yaban hayatı rahatsız edilmektedir. Bu gürültüler nedeniyle bölgedeki yaban hayvanları bölgeyi terk etmektedir.
UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’ne alınması için müracaat ettiğimiz Beşparmak Dağları’nda, doğal ve kültürel zenginliklerle birlikte yaban hayatının da tehdit altında olduğu görülmektedir.
Nesli tehlike altında olduğundan Orman ve Su Bakanlığı’nca koruma altına alınan yaban hayvanlarından olan Saz Kedilerinin, Azap Gölü ve çevresinde yaşamaları bölge ekosistemi için çok önemlidir. Bu konuda bölgede faaliyet gösteren insanların ve sürücülerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmeleri de çok önemlidir. Bölgede Saz Kedisiyle ilgili araştırmalarımız ve gözlemlerimiz devam edecektir.
SAZ KEDİSİ (Felis chaus) Genellikle sazlık olan göl ve nehir kıyılarında yaşayan iri bir yaban kedisidir. Uzun bacakları ve sıçramadaki üstün yeteneği sayesinde kuşları avlar. Tavşan, fare, yılan, kertenkele, kurbağa ve küçük memeliler de besin grubundadır. Bazı yerlerde bataklık vaşağı olarak adlandırılmaktadır. Üzerinde belirgin bir izi olmayan bej renginde kürkü vardır. Kuyruk kısmında çizgili halkalar bulunur. Nesli tükenmekte olduğu için nadir fotoğraflanabilen kedilerdendir. Ergin bireyleri av köpeği büyüklüğündedir. Yeni doğan yavruları çakal ve domuzlar tarafından avlanması nedeniyle hayatta kalma şansı azdır.
-