Aydın – Ödemiş sınırına yakın Koçak Deresi Vadisi’nde yaptığımız bir araştırma sırasında, şimdiye kadar hiç görmediğimiz boyutlarda bir sandal ağacı bulmuştuk. Eşine bugüne kadar hiç rastlamadığımız devasa boyuttaki bu sandal için, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’na anıt ağaç statüsüne alınması için müracaat etmiştik.

İlgili kurumların görevli personelleriyle birlikte, tescil araştırması için sandalın yanına gittiğimizde, parçalanarak henüz yeni kesildiğini görmüş ve çok üzülmüştük.


Daha çok Anadolu’nun kıyı bölgelerinde, özellikle Akdeniz ve Ege kıyısında makiler içerisinde, kızılçam ormanlarında, kurak ve kayalık yerlerde görülen ve 4-5 metre uzunluğunda olabilen bir ağaççık türü olan sandal ağaçlarının, denizden hayli uzak olan Koçak Deresi Vadisi’nde yoğun bir şekilde yaşamasını, buradaki coğrafyanın ikliminden kaynaklandığını düşünüyoruz.

Dünkü yaptığımız araştırmalarda da, önceki kesilen sandaldan daha büyük olan bir tanesini tespit ettik.

Pırıl pırıl parlayan gövdesi, yukarı doğru uzanan geniş dallarıyla, aklımıza “acaba bu da kesilir mi?” sorusu geldi.



100 metre yukarı çıktığımızda gördüğümüz manzara içler acısıydı. Yine bazı büyük sandalların kesildiğini gördük. Çünkü kış geliyordu.

Aydın Orman İşletme Şefliği’ne bildirdik. Konuyla hemen ilgileneceklerini, bu gibi yerler için bakir bir alan olması nedeniyle ancak ihbar neticesinde işlem yapabildiklerini ve gereğini yapacaklarını söylediler.


Koçak Deresi Vadisi zengin biyolojik çeşitlilik barındıran önemli bir doğa alanı. Ancak hiçbir koruması yok. İnsanların duyarsız ve bencil yaklaşımları diğer doğal alanlarda olduğu gibi, Koçak Deresi Vadisi’nde de görülmektedir. Bölgedeki yerleşimlerde yaşayan yöre insanlarının kış yaklaşırken gözünde odun olarak görülen bu eşsiz güzellikteki sandal ağaçları, odun yapılmak üzere kesilmektedir. Bunları kesen insan için ağacın güzelliği değil, kışın yapacağı odun önemlidir. Kırsal kesim insanlarındaki ekonomik kaygılar ve soğuk kış günleri bilinçsizlikle birlikte birleşince, bölgenin biyolojik çeşitliliğinde tahribatlar yaşanmaktadır. Meyvesinden yararlanılmayınca odun gözüyle bakılan bu anıtsal nitelikteki ağaçlar bir bir yok olmaktadır.

Koçak Deresi Vadisi biyolojik çeşitlilik bakımından çok zengin bir alan olup, bu özellikleri mutlaka bilimsel olarak araştırılmalıdır. Öncelikle bu önemli doğa alanını koruyacak olanlar yöre insanlarıdır. Bölge bitki ve doğa yürüyüşleri için zengin parkurlarla doludur. Aynı zamanda yayla turizminin yapılabileceği önemli yerlere sahiptir.





Bölgedeki yöre halkına buradaki doğal zenginliklerin farkındalığını sağlayıp, tahribat yapmamaları, ekoturizm etkinlikleriyle bu zenginliklerden çok şeyler kazanabilecekleri anlatılmalıdır.

SANDAL AĞACI( Arbutus andrachne )

Anadolu’nun kıyı bölgelerinde, özellikle Akdeniz ve Ege kıyısında, makiler içerisinde, kızılçam ormanlarında, kurak ve kayalık yerlerde çok görülen ve 4-5 metre uzunluğunda olabilen bir ağaççık türüdür. 

Mart-Nisan aylarında çiçek açan, orman açıklıkları ve  çalılıklarda yer alan sandal dalları kırmızımsı renktedir. Yapraklar 10-15 cm boyunda, kenarları dişsiz, oval şekillidir. Çiçekler beyaz renkli salkım durumunda toplanmışlardır. Meyveleri küre şeklinde toparlak olup, 5-6 mm çapında, turuncu renktedir.

Çoğunlukla birden fazla gövde yapar. eğri gövde ve dallar kalınlaştıkça dikine plakalar halinde soyulur. Alttan çıkan taze kabuk önceleri gri, yeşilimsi daha sonra kiremit kırmızısı renktedir, her zaman çatlaksız olan gövdesi pürüzsüzdür