Aşağı Büyük Menderes Havzası’nda her yıl leylek köylerinde gerçekleştirdiğimiz sayımları, bu yıl Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “Leylekler Yuvasız kalmasın” projesi kapsamında Kuşadası DKMP Mühendisliği işbirliğiyle yaptık.
Aydın İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Kuşadası DKMP Mühendisi Erdinç KUTSAL, EKODOSD Başkanı Bahattin SÜRÜCÜ, Yönetim kurulu üyeleri Yalçın SAK ve Selçuk İNANÇ’la gerçekleştirilen sayımlar sonucunda, 2010 yılına göre 6 yuva 11 leylek artışı görülmüştür.
ABM Havzası’nda toplam 95 yuvada, Avşar Köyü’nde 23 leylek, Yeşilköy 13, Karacahayıt 14, Çalıköy 6, Özbaşı 2, Akçakaya 6, Sarıkemer 4, Gölbent 20, Kalçık 10, Serçin 2, Bağarası 4, Nalbantlar 24, Yeniköy 2, Atburgazı 2, Sayrakçı 2, Kisir 2, Pamukçular 4, Burunköy 12, Akyeniköy 10, Karaatlı 14, Tuzburgazı 10, Balat 2, Güllübahçe’de 2 leylek olmak üzere, toplam 190 leylek tespit edilmiştir.
Proje kapsamında riskli yerlerde bulunan yuvalara özel platformların konulacak olması, ihtiyaç duyulan yerlere de özel ağaç direkler üzerine platformların yerleştirileceğinin bildirilmesi ve bu konuda ödenek ayrılması bizleri çok sevindirmiştir. Bu tür çalışmalar leyleklerin geleceğini olumlu etkileyecek ve çoğalmalarını sağlayacaktır.
Geçtiğimiz yıl AYDEM kuruluşunca yapılan platformlar leyleklerin elektrik çarpılmalarını engellemiş ve başarılı olmuştur.
Ancak bazı bölgelerde hala tehlike altında olan ve genç bireylerin yeni yaptığı yuvalar bulunmaktadır. Bu yuvalarında tellerden uzaklaştırılması gerekmektedir.
Ayrıca elektrik telleriyle ilgisi olmayan baca üzerine yapılan yuvalar, her geçen yıl artan ağırlık nedeniyle her an çökme tehlikesi yaşamaktadır. Baca üzerine yapılacak bir aparatla bu sorunların ortadan kaldırılması, hem leyleklerin tehlikeye girmesini hem de ev sahibinin mağduriyetini önleyecektir. Proje kapsamında bu sorunların giderileceği bildirilmektedir.
Leylek nüfusunun ve ölümlerinin yoğun olduğu Avşar ve Yeşilköy’ün yanı başında bulunan sulak alan kenarlarına, leyleklerin uçuş sırasında yaşayacakları kazaların engellenmesi için, platformlu ahşap direklerin dikilmesine yönelik bir öneri sunduk. Söke Ovası’ndaki ekosistemin önemli parçalarından olan leyleklerin korunması, bölgedeki doğal denge için çok önemlidir. Bu konuda kamu kurumlarının, özel kuruluşların, Üniversitelerin ve sivil toplum örgütlerinin gayretleri ve duyarlılıklarının artması, sevindirici bir gelişmedir.
LEYLEK (Ciconia ciconia) Boyu yaklaşık 100 cm, kanat uçma tüyleri siyah, öbür tüyleri beyaz, gagası uzun ve bacakları kırmızıdır. Boyunlarını öne uzatarak oldukça yavaş uçar ve havada geniş daireler çizerek süzülür. Leylekler çatılara özellikle de bacaların tepesine yuva yaparlar. Leylek çiftleri çalı çırpı ve topraktan yaptıkları tepsi biçimindeki yuvalarını otla döşerler. Yuva her yıl yeni eklemeler yapıldığından çok büyür. Dişiler yuvaya genellikle beyaz dört yumurta bırakır. Erkek ve dişi yavrularını büyük ölçüde, yiyip kısmen sindirdikleri besinleri kusarak beslerler. Yavrular anne ve babalarını gördüklerinde gagalarını takırdatmaya başlarlar. Avrupa'da ve Türkiye'de üreyen leylekler kışı Afrika'da geçirirler. Leyleklerin beslenebilecekleri çayırlık ve sulak alanların kurutularak tarıma açılması ve tarım ilaçlarının yoğun bir şekilde kullanılması, elektrik çarpmaları geniş leylek sürülerinin yok olmasına neden olmaktadır.