Ülkemizde herkesin çok sevdiği, uçarken görüldüğünde herkesin mutlu olduğu göçmen kuşların başında leylekler (Ciconia ciconia) gelmektedir.Genelde kırsalda yuva yapan leylekler köylülerle birlikte barışık içinde yaşadıkları görülmektedir. Herkes leylekleri çok sever ve onlara saygı duyarlar. Ancak gerek kentlerimizde gerekse köylerimizde günümüzdeki en önemli çevresel sorunların başında çöpler gelmekte ve bu atık maddeler gelişigüzel doğaya atılmaktadır.
Bu kötü alışkanlık ve vurdumduymazlığın sonucunda çevreye atılan çöpler, başka canlıların hayatlarını tehlikeye sokmaktadır. Bunun en somut örneklerini leyleklerin yaşamlarında görmekteyiz. Doğaya atılan plastik poşetler, gübre çuvalları, kıyafetler, terlikler, ayakkabılar, eldivenler, urganlar vb. ne kadar atık madde varsa, leylekler tarafından yuvaya getirilmektedir. Yuvada en yoğun görülen ve leyleklerin ölümüne ve yaralanmalarına neden olan sorun hayvan samanlarını bağlamakta kullanılan plastik siyah iplerdir.
Geçtiğimiz günlerde Söke’ye bağlı Avşar köyünde plastik iplere dolanmış yavru leyleği ADM Elektrik Dağıtım şirketinin BOM aracıyla kurtarmıştık. Aynı şekilde Serçin köyünde de iplere dolanan bir leylek kurtarıldı. Dün yine Avşar köyünden gelen ihbarla yuvadaki 4 yavrudan birinin bacağına iplerin dolandığını gördük. Yavru leyleğin her iki bacağını adeta özel olarak bağlanmış gibi dolanan ve sıkan plastik ipler, dokuyu tamamen keserek bacakları etkisiz hale getirmiş. İplerden kurtarılan yavru ayakta duramadığından, Karacahayıt köyünde elektrik tellerine çarpılarak ayaklarını kullanamayan yetişkin bir leylekle birlikte Aydın Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü ekiplerine teslim edildi. ADÜ Veteriner Fakültesine götürülerek tedavilerine başlanacak. İyileşmeleri halinde tekrar yuvalarının olduğu köylere getirilecek.
Hayvancılıkla uğraşanların saman balyalarını çözdüklerinde çıkan plastik siyah ipleri kesinlikle doğaya atmamalı, hatta atılan varsa mutlaka toplamalı ve bir çuval içerisinde biriktirmelidir.Doğaya atılan her ipin leylek yuvalarındaki yavruların hayatını tehlikeye sokacağı bilinmelidir.Geçmiş yıllarda saman balyaları telle bağlanmaktaydı. Ancak samanların arasında teli de yiyen inekler hastalanmakta ve ölümler de yaşanmaktaydı. Bu sorunu çözmek için saman balyalarında plastik siyah ipler kullanılmaya başlandı. Ancak ipler doğaya atıldığında bu sefer leyleklerde sorunlar başladı.
Üremek için ülkemize gelen leylekler bembeyaz olarak gelmektedir. Ancak doğadan topladıkları çöpleri yuvaya getirip üzerinde yattıklarından tüyleri kirlenerek renkleri de değişmektedir.Her yuvanın içi adeta bir çöplük gibi olup, atıkların yarattığı sorunlar nedeniyle yuvalarda birçok dramın yaşandığı görülmektedir.Sorunun çözümü gayet basit. Doğaya plastik ipler ve diğer atıklar atılmayacak. Bunu başarabilirsek leylek yavruları sağlıklı büyüyecek ve çevre kirliliği de oluşmayacaktır.
Son yıllarda plastik siyah ipleri yumak yaparak, traktörlerinin önüne bağlayan çiftçilerin çoğaldığı görülmekte, doğaya atanlarda olduğu için sorunlar devam etmektedir.
EKODOSD/KUŞADASI