Aydın ilinde leylek yuvası olmayan Kuşadası haricindeki 16 ilçeye bağlı 102 köy ve kırsalında yaptığımız 2025 yılı leylek (Ciconia ciconia) sayımları tamamlandı.Yaptığımız sayımlar neticesinde toplam 409 yuvada 818 leyleğin tespiti yapıldı.Geçtiğimiz yıl yapılan sayımlara göre 13 yuva ve 26 leyleğin eksik olduğu görüldü. Kuyucak ilçesine bağlı Yamalak beldesi bu yıl da en fazla yuvanın görüldüğü yerleşim oldu. Kuyucak’a bağlı Yamalak, Azizabat, Başaran, Nazilli’ye bağlı Çapa Hasan Mahallesi, Hamzallı, Esenköy(Arpaz), Söke’ye bağlı Avşar, Yenipazar’a bağlı Direcik, Gödrenli, Bozdoğan’a bağlı Akçay havzası, Köşk ilçesine bağlı Çiftlik, Germencik ilçesine bağlı Ovakaraağaç, İncirliova ilçesine bağlı Osmanbükü, Koçarlı ilçesine bağlı Çakırbeyli ve Yeniköy yerleşimleri leylek sayısının en yoğun olduğu yerler oldu.
239 yuvanın ADM elektrik dağıtım şirketinin yapmış olduğu demir platformlarda olduğu, 11 yuvanın cami kubbelerinde bulunduğu, 5 yuvanın bacalara, 14 yuvanın kırsaldaki yüksek gerilim direklerine yapıldığı, 2 yuvanın çatıdaki güneş enerji sistemlerinin üzerine yapıldığı ve 138 yuvanın da normal direklerde olduğu görüldü.
Normal direklerdeki yuvalarda yangın çıkması ve leyleklerin çarpılma riski taşıdığı, boş platform olmasına rağmen leyleklerin normal direklerde bulunan yuvaları tercih ettikleri görüldü. Bunun nedeni de boş platformların üzerinde çalı-çırpı gibi malzemelerin olmayışı olduğunu düşünüyoruz. Bu konuda boş platformlara çalı-çırpı gibi malzemelerin konulması için ADM elektrik dağıtım şirketini bilgilendireceğiz.
Bazı yuvalarda çok ilginç detaylara rastladık. Yuvanın bulunduğu direk üzerine demirden bir leylek savar takılmasına rağmen, yine aynı direğe zor olsa da yuva yaptıkları ve yavrularını dar alanda büyütmeye çalıştıkları görüldü. Hayvan çiftliğinin damında bulunan bir su deposunun üzerine yuva yapan leylek için, vatandaş tarafından hemen yan tarafına demirden bir platform yapılmasına rağmen, leylek yuvayı yine deponun üzerine yapmış. Vatandaşlarda yuvayı bozmamak için duyarlılık göstermişler.
Hemen her yuvada 3-5 arasında yavru olduğu, henüz büyümeyen yavruların yuva içinde görülmediği ve toplamda 1300’e yakın yavrunun bulunduğunu düşünüyoruz.Çevreye atılan atık maddelerin özellikle plastiklerin, giysilerin, saman bağlamakta kullanılan siyah iplerin leylekler tarafından yuvaya getirildiği, bu atıkların yavru leyleklerin sakatlanmasına ve ölmesine neden olduğunu geçmiş yıllardan biliyoruz.
Leylekler yuvalarına yakın sulak alanlardan kurbağa, balık, yılan getirerek yavrularını beslemekte, çekirge ve danaburnu gibi tarım zararlılarını da tükettiklerinden çiftçilere de faydalı olmaktadır. İklim değişikliğinden de etkilenen leyleklerin korunması, sulak alanlarımızın korunmasına, çevre kirliliğinin önlenmesine, zirai ilaçların azaltılmasına bağlıdır.Leylek yavrularının büyümeye başladığı bugünlerde, çocuklu aileler leyleklerin bulunduğu köylere giderek, çocuklarını leyleklerle buluşturmalı, onların besin arayışlarını, yavrularını nasıl beslediklerini izlettirerek çocukların leylekleri ve doğayı tanımalarını sağlamalıdır.
EKODOSD/KUŞADASI