Çarşamba Söyleşilerinde bu hafta TMMOB Mimarlar Odası Kuşadası Temsilciliği’nden Mimar Pelin Seven Aksu ve Av. Dr. Bülent Tokuçoğlu’nu konuk ettik.Kuşadası kıyısal alanında doğal olarak kalmış tek alan olma özelliği taşıyan Kemerönü mevkiinde geçmişten günümüze kadar neler olmuş, alanın doğal ve kültürel zenginlikleri, karasal ve denizel biyoçeşitliliği, sivil toplum platformunun bugüne kadar yaptığı koruma çalışmaları için yaptığı girişimler, doğal alanın geleceği ve hukuki konularda konuşmacılar tarafından bilgilendirme yapıldı.
EKODOSD tarafından; Doğal botanik park ile birlikte Kemerönü’nde 2006 yılından bu yana izlemeler ve bilimsel çalışmalar yapıldığı belirtildi.
Mülkiyeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı Kemerönü Mevkiinde yapılan çalışmalar sonucunda, Kuşadası kent sınırları içerisindeki doğal floranın en güzel örneklerinin bulunduğu alanda, içinde endemik türlerinde bulunduğu 400’e yakın bitkinin varlığı ve kıyısal alandaki delice zeytinlerinin yoğun olduğu yer olarak tespit edildiği anlatıldı.Alanın jeolojik ve jeomorfolojik yapısıyla Kuşadası’nın doğal peyzajına eşsiz bir estetik ve görsellik kazandırdığı, doğal olarak günümüze kadar gelmiş son kıyısal alan özelliği taşıdığı belirtildi.
Bitki çeşitliliğinin yanı sıra kuşlar, sürüngenler ve memeliler açısından da zengin bir ekosistemin devam ettiği anlatıldı. Gerek ulusal mevzuat gerekse ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle koruma altında bulunan Akdeniz Foku (Monachus monachus) yaşam alanının ve Akdeniz’de önemli bir endemik tür olan deniz çayırlarının (Posidonia oceanica) Kemerönü mevkiinin kıyı şeridinde de bulunduğu ve mutlak koruma sağlanmasına vurgu yapıldı. Alanda ayrıca antik döneme ait tescilli bir su sarnıcı yapısının bulunduğu, doğal bitki örtüsü ve kültürel değerleriyle Kuşadası kıyılarının görsel peyzaj kalitesi yüksek nadide bir alanı olduğuna dikkat çekildi.
Kemerönü doğal alanında başlayan inşaat projesinin, kendi sınırını da aşarak özellikle Orchis italica denilen Çıplak Adam Orkidelerinin bulunduğu bölgeye inşaatlardan çıkarılan kamyonlarca toprağın dökülerek arazinin düzeltildiği ve orkidelerin yok edildiği belirtildi.
Kemerönü mevkiindeki 103 ada 16 ve 76 parsellerin planda belirtildiği gibi ağaçlandırılma yapılması için Kuşadası Kaymakamlığı ve Aydın Orman İşletme Müdürlüğü’ne sivil toplum platformu üyelerinin imzaladığı dilekçelerin verildiği, kabul edildiği takdirde uzmanların önereceği şekilde alanın ağaçlandırılmasının tüm Kuşadası halkıyla birlikte yapılması için bir kampanya başlatılacağı söylendi. Ayrıca sivil toplum platformu tarafından, alanın koruma altına alınması için Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulduğu ifade edildi.
TMMOB Mimarlar Odası Kuşadası Temsilciliği olarak katılan mimar Pelin Seven Aksu; Kemerönü’ndeki planlama sürecini, sivil toplum olarak yapılan mücadeleyi ve alanın geleceğine dair talep ve beklentileri paylaştı.
Kemerönü’nde yapılmakta olan proje, imar durumu ve planlar hakkında teknik bilgi verdi. Sürece dair yaptıkları tespitleri, sivil toplum platformu olarak kurumlarla gerçekleştirilen görüşmeleri, sunulan dilekçeleri ve yapılan toplantıları anlattı.
Planlama süreçlerinin şeffaf ve katılımcı hale getirilmesi, kıyıların halkın yararına korunması ve meslek odalarıyla birlikte denetim mekanizmalarının kurulması gerektiğini vurguladı.
Kemerönü’nün “kesin korunacak hassas alan” ilan edilmesinin önemine dikkat çekti.
Av. Dr. Bülent Tokuçoğlu hukuki konular, dava aşamaları ve idari başvurucu süreçleri konularında bilgi verdi. “Kuşadası kıyılarında doğal kalan Kemerönü Mevkii, Türkmen Mahallesi, 103 Ada 65 parsel için ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı’nda “Turizm Tesis Alanı” fonksiyonuna dayanılarak 23 Ocak 2025 tarihindeki inşaat ruhsatı verilmiştir.
103 Ada 65 parsel için inşaat ruhsatı verilmeden ve ilk 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı yapılmadan önceki mevcut 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı’ndaki “Ağaçlandırılacak Alan” fonksiyonu değiştirilmiştir. Bu değişiklik sonrasında yaşanan tüm dava aşamaları ile idari başvuru süreçleri anlatıldı.
İmar plan değişikliklerin alt ölçekli planlarla üst ölçekli planlar arasındaki uyumsuzluğa neden olduğu, mahkeme kararı ile iptal edilen planlı alanın plansız alan haline döndüğü, iptal edilen plan değişikliğinin belediye meclis kararıyla eski hale dönme anlamına gelmeyeceği, belediye meclislerinin aldığı bu tür kararların yok hükmünde olması nedeniyle hukuka aykırı olduğu belirtildi.
İmara açılan parselin yan parselleri olan 103 Ada 16 ve 76 parsellerin mevcut imar planına göre “Ağaçlandırılacak Alan” fonksiyonuyla bir bütün olarak korunması gerekirken planlamanın parsel bazında yapılmasının planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve planların bütünlüğü ile sürekliliği ilkesine aykırılıklara dikkat çekildi.
İmar planlamasının, mevcut imar plan değişikliklerinin her aşamasında halkın demokratik katılımının, plan yapımı sürecinin şeffaflığı ile denetlenebilirliğin sağlanması gerekir.
“Bize plan değil pilav lazım” anlayışıyla hareket edildiğinde ise düzensiz, alt yapısı olmayan, halkın müşterek ihtiyaçlarını karşılayamayan, yaşanamaz bir şehirle karşı karşıya kalırız.
İleride telafisi güç ya da önlemez nedenlere yol açacak yerel yönetimlerin, merkezi idarenin imar planı yapma yetkisindeki yetki karmaşasına son verilmelidir. “Ben yaptım oldu” anlayışı ile imar planı yapmak en tehlikeli davranış biçimidir.
İmar planlarında açılacak yaraların önüne geçmek amacıyla yaşanabilir bir şehirde hukuka uygun davranıp, bütüncül koruma anlayışıyla hareket etmek gerekir. Bunun için sivil toplumun, bireylerin tüm haklarının bilincinde olmaları, planlanacak yerlerin bilgileri, planlı yerlerde de hangi ihtiyacın gereği olarak plan değişikliğine gidileceğinin yerel ve merkezi yönetimlerce duyurusu yapılmalıdır.
Şehrin sahibi olmak sadece şehrin sakini olmakla değil o şehrin bir bütün olarak hukuka uygun korunması, planların devamlılığın sağlanması ile mümkündür.”
Yapılan sunumlardan sonra konukların sorularını yanıtlayan mimar Pelin Seven Aksu ve Av. Dr. Bülent Tokuçoğlu’na, Kuşadası Kent Konseyi başkanı Mustafa Ünver ve TEMA Güzelçamlı temsilcisi Kemal Arı tarafından EKODOSD’un teşekkür belgeleri takdim edildi.
EKODOSD/KUŞADASI