Halk arasında “Leyleğin ömrü laklakla geçer” diye boş ve anlamsız konuşanların durumunu anlatmak için söylenen biz söz vardır. Gerçekte ise durum farklıdır. Erişkin leylekler, ses tellerinin büyüme süreci içerisinde işlevini kaybetmesiyle sessizleşirler ve temel iletişimlerini gagalarını birbirine çarparak çıkarttıkları 'lak lak' sesi ile sağlarlar. Erkek ve dişi leylek yuvaya geldiklerinde gaga takırdatırken, boyunlarını hızlıca arkaya atıp, sonra yavaşça öne doğru getirirler ve böylece birbirlerini selamlarlar.
Baharın müjdecisi olarak bilinen bu yaz konuklarından öncüleri, uzun bir Afrika yolculuğundan sonra Koçarlı’ya bağlı Haydarlı Köyü’ne geldiler.
Mahçup ve utangaç görünen öncü leylekler, Haydarlı Köyü’ndeki yuvalarında bir süre dinlenerek, yuva tamiratına başlayacaklar.
Eski yıllarda köylerin gaz lambasıyla aydınlandığı günlerde havada özgürce uçan leylekler, teknolojinin gelişimiyle birlikte yüksek olması nedeniyle yuvalarını elektrik direklerine yaptıklarından, yaşamları tehlikeye giriyor ve birçoğu da telef oluyordu. Aydem tarafından elektrik direkleri üzerine yapay platformlar yerleştirilince, leyleklerin çarpılma riski büyük ölçüde engellendi. Leyleklerin olduğu köylerde yapay platform çalışması yapan AYDEM, hem leyleklerin yaşamlarının tehlikeye girmesini hem de çarpılma sonrası meydana gelen kesilmeler nedeniyle köylerin elektriksiz kalmasını önledi. AYDEM’in köylerde yapmış olduğu platformları sürekli takip ederek, boş olanları ya da elektrik direğine yapılan yuvaları tespit edip değiştirilmelerini sağlayarak işbirliği yapıyoruz.
Geçtiğimiz yıl İzmir Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Prof.Dr. Mehmet SIKI’nın başkanlığında İzmir’in Selçuk İlçesindeki leylek yavrularına Türkiye’de ilk defa halkalama yapılmıştı. Bizim leylek köylerinde de böyle bir çalışmanın yapılabilmesi için Ornitolog Dr. Ortaç ONMUŞ tarafından derneğimize bir öneri sundular. Öneriyi olumlu karşıladık. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümüyle birlikte işbirliği yaparak, bölgemizde Avşar Köyü başta olmak üzere leylek köylerinde bu yıl halkalama çalışması yapılacaktır.
LEYLEK (Ciconia ciconia)
Boyu yaklaşık 100 cm, kanat uçma tüyleri siyah, öbür tüyleri beyaz, gagası uzun ve bacakları kırmızıdır. Boyunlarını öne uzatarak oldukça yavaş uçar ve havada geniş daireler çizerek süzülür. Leylekler çatılara özellikle de bacaların tepesine yuva yaparlar. Leylek çiftleri çalı çırpı ve topraktan yaptıkları tepsi biçimindeki yuvalarını otla döşerler. Yuva her yıl yeni eklemeler yapıldığından çok büyür.
Dişiler yuvaya genellikle beyaz dört yumurta bırakır. Erkek ve dişi yavrularını büyük ölçüde, yiyip kısmen sindirdikleri besinleri kusarak beslerler. Yavrular anne ve babalarını gördüklerinde gagalarını takırdatmaya başlarlar. Avrupa'da ve Türkiye'de üreyen leylekler kışı Afrika'da geçirirler. Leyleklerin beslenebilecekleri çayırlık ve sulak alanların kurutularak tarıma açılması ve tarım ilaçlarının yoğun bir şekilde kullanılması, geniş leylek sürülerinin yok olmasına neden olmaktadır.