İstanbul filmlerinin denizdeki fonunu oluşturan, birçok şarkıda, Can YÜCEL’in “Martılar ki sokak çocuklarıdır denizin” gibi şiirlerde yer alan, Kuşadası gibi kıyı kentlerinde insanlarla birlikte yaşamlarını sürdüren, kulaklarımızdan eksilmeyen sesleriyle vazgeçemediğimiz kuşlardır martılar.





Kuşadası ılıca mevkiinde konut sitesinde oturan emekli öğretmen Ceyda BARLAS, evinde beslediği birçok kedi ve köpeğiyle hayvanları çok seven, onların yaşamaları için gayret gösteren bir hayvan severdir. Sitelerindeki arıtmanın içine bir kuşun düştüğü ve 2 gündür çıkamadığı kendisine bildirilir. Kuşun canlı olduğu görülür. Kuş arıtma suyunun içinden çıkarılır. Suyla temizlenip, yarasının olup-olmadığı kontrol edilir. Ağzında 3 küçük olta olduğu görülür. Oltalar çıkarılır. Ancak bir oltanın boğazının derinliklerinde olduğu görülür.





Derneğimizi telefonla arayarak yardım isteyen Ceyda BARLAS’ın evine gittik. Kuşun bölgemizde yaygın bir şekilde bulunan gümüş martı olduğunu anladık. Boğazında olta olan gümüş martıyı teslim aldık.





Gümüş martının boğazındaki oltayı çıkardık. Uzun bir süre boğazındaki olta yüzünden beslenemeyen ve halsiz düşen martıyı, bir süre gözetim altında tutarak besleyecek ve sağlıklı bir hale geldiğinde tekrar doğal yaşamı olan denize bırakacağız.





Denize atılan naylon poşetler su altı canlıları olduğu gibi martılar için de ölüm riski taşımaktadır. Midesi naylonları sindiremediği için, sürekli tokluk hissi yaşayan martılar, aç kalarak ölmektedir. Ayrıca deniz kıyılarında koparak gelişigüzel bırakılan oltalarda bu kuşların ölmesine yol açmaktadır. Aç kalan kuşlar yiyeceklerini kolay yoldan bulmak için, tesislerde bulunan arıtmalara da konmakta ve hayatlarını kaybetmektedir. Görüştüğümüz site sakinleri sadece kuşların değil kedilerinde arıtma havuzlarına düşerek boğulduklarını söylemektedir. Sitelerdeki arıtma havuzlarının üstüne ince delikli bir ağla kaplanması bu tür canlıların ölmesini engelleyecektir.





MARTI

Martılar büyük kuşlardır, genellikle gri veya beyaz renkte çoğunlukla başlarında siyah işaretler bulunur. Cesurdurlar, uzunca bir gagası ve perdeli ayakları vardır. İri hantal gövdeli kuşlardır. Besinlerini çoğunlukla yumuşakçalar, yengeçler ve küçük balıklar oluşturur ama hemen hemen her şeyi yerler. Martılar denizin üzerindeki insan pisliklerini de besin sanarak yemeye çalışırlar. Martılar, özellikle daha büyük türler becerikli üst düzeyde zeki kuşlardır. Martıların birçoğu, insanların yaşadığı yerlerde ortak bir yaşam içerisindedir. Kumsal ve liman çevrelerinde çok görülür ve dikkat çekerler. Martılar bütün faaliyetlerinde toplumcudur. Hep birlikte avlanır, dinlenir, leş arar ve kavga ederler. Çoğu birlikte yuva yapmayı tercih eder. Martılar gürültücü kuşlardır. Tek eşli olan martıların yaşam süresi 32-33 yıldır.