Bir yandan kirli de olsa suya hasret çiftçiler, bir yandan temiz suya hasret balıklar.Batı Anadolu’da, geçmiş uygarlıklardan son 30 – 40 yıl öncesine kadar havzaya bereket getiren, sucul canlılara, kuşlara, bitkilere hayat veren Büyük Menderes Nehri günümüzde artık zehir getiriyor.584 km. boyunca etrafında şekillenen endüstriyel işletmeler ve OSB’ler’in arıtmasız atıkları, tarımda giderek artan zirai ilaçlamalar, evsel atıklar, biyolojik atıkların son durağı Milli Parkın içinde bulunan, Aydın Söke’ye bağlı Kafa bölgesidir.
Türkiye’nin en önemli sulak alanlarının başında gelen Büyük Menderes Deltası, nadir türlerin yaşadığı çok önemli bir doğa alanıdır.Bu alanda Büyük Menderes Nehri ve Tahliye kanalı birleşerek Ege Denizi’ne dökülmektedir.2018 yılında görülen toplu balık ölümlerinin 2 kat fazlası bugün yaşandı.Ana yoldan devam eden Tahliye Kanalında 6 km.lik su güzergahının balık ölümleriyle dolu olduğu görüldü.
Tonlarca ağırlığındaki balık ölülerinin su yüzeyinden denize döküldüğü ve yer yer balık ölülerinden oluşan adacıklar meydana geldiği tespit edildi.
3 cm.lik balıktan, bir insan boyuna ulaşan balığa kadar, kefal, Sazan, Yılan Balığı ve Yayın balığı gibi ekonomik getirisi olan balıkların hepsinin telef olduğu görüldü.
Yaklaşık 30 kg. ulaşan yayın balıkları, 5’er kiloluk Sazan balıklarının da öldükleri tespit edildi.
“Tüm balıkçılar toplansak, ömür boyu avlayamayacağımız oranda balıklar telef oldu. Üzüntümüzden kahrolduk. Gün de 5 – 10 kg. balık avlayamıyoruz. Ölen balıkların haddi hesabı yok. Etraf kokudan geçilmiyor. Geleceğimiz yok oluyor. Çoluk çocuğumuzun nafakası yok oluyor.” Diye çırpınan bölge balıkçıları, ne yapacaklarını bilmiyor.
“Pamuk çapasında Menderesin suyunu tülbentle süzer içerdik” diyen insanların hayatta olduğu düşünüldüğünde, nehrin ne kadar süre içerisinde böylesine kirli bir hale getirildiği net bir şekilde anlaşılmaktadır.
Yaşayan Nehirler Yaşayan Ege projesi kapsamında, farklı alanlarda uzmanlaşmış WWF-Türkiye, Yaşama Dair Vakıf, Ege Derneği ve EKODOSD derneğinin ortaklaşa hazırladığı Büyük Menderes Nehri Havza Atlası, Büyük Menderes Nehri’nin iyileştirilmesine örnek teşkil edecek bir çalışmadır.
Balık ölümleri bir sonuçtur. Sorunlar ve çözümleri bellidir.
Yukarı havzalardan başlayan sorunların kahrını ve yükünü, biyolojik çeşitlilik açısından çok önemli bir doğa alanı olan Büyük Menderes Deltası çekmektedir.
Büyük Menderes Nehri için bir an önce iyileştirme çalışmaları yapılmazsa, ekolojik yapı tamamen çökecektir.İlgili bakanlıklar ve kamu kurumları bir araya gelerek sorunları yaratan kuruluşları denetleyip, gerekli yaptırımları uygulamalı ve bir an önce Büyük Menderes Nehri’nin iyileştirilmesi için harekete geçmelidir.