Ünlü şairlerimizden Nazım Hikmet vasiyet adlı şiirinde şöyle demiştir;
“Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni
Ve de uyarına gelirse
Tepemde bir de çınar olursa
Taş maş da istemez hani.”
Yani ağaçların ve bitkilerin içinde ebediyete uyumanın güzelliğini dile getirmiştir.Toplum tarafından kutsal bir mekan olarak değerlendirilmesi ve etrafının duvarlarla çevrili olması nedeniyle içeriye hayvanların da girememesinden dolayı, mezarlıklar geçmişten günümüze ağaçların ve bitkilerin önemli sığınaklarından biri haline gelmiştir.Bu özel durum, mezarlık alanlarında önemli bir ekosistem oluşturarak, içlerinde endemik türlerin de görüldüğü özel bitki habitatları yaratmıştır.
Özellikle geofitler açısından çok zengin olan mezarlıklar, korunduğu takdirde birçok bitki türünün gelecekteki sürdürebilirliğinin sağlanması açısından önemli genetik kaynaklar oluşturmaktadır. Hatta Osmanlı Dönemi’ne kadar giden mezarlıkların daha eski olması, bu kutsal mekanları adeta birer bitki gen merkezine dönüştürmüştür.
Ancak hem toplum tarafından kutsal mekan hem de flora açısından bu kadar önemli olmasına rağmen, ne yazık ki kasaba, köy gibi birçok mezarlıklarımızda, temizlik amacıyla bir tek yeşil bitki kalmayacak şekilde ot öldürücü ilaçlar kullanılmaktadır. Roundop ve muadilleri kullanılarak ilaç atılan mezarlıklara bakıldığında her tarafın kupkuru ve tek bir yeşil bitkinin bile olmadığı görülmektedir.
Geçmişten günümüze atalarımızın yattığı kutsal mekanlar olan mezarlıklar, dönemlerin tarihini ve kültürünü yansıttıkları gibi, bulunmuş olduğu bölgenin florasını da geleceğe taşıyan çok önemli gen alanlarıdır.
Mezarlıklarda her yıl yapılan temizlikler ot öldürücü ilaçlarla yapıldığından, tüm yeşil bitki örtüsü yok olmakta, buralarda var olan tüm canlı yaşamı da bundan olumsuz etkilenmekte ve buradaki ekosistem bozulmaktadır.
Halbuki atalarımızın yattığı mezarlıklar bizlerin en değer verdiği alanlardan biri olması gerekir.
Ot öldürücü ilaç atılmadan, temizlemenin ve güzelleştirmenin yöntemleri de vardır. Mezarlıklara ilaç atılmadan, temizlik yapılan çok güzel örneklerde bulunmaktadır.
Belediyelerin, vatandaşlarımızın da katkılarıyla, mezarlıklarda alışılmış uygulamaların aksine ilaçsız yöntemlerle temizlik yapması buradaki doğal bitki örtüsünü ve canlıları koruyacak, insanlarda huzur içinde atalarını ziyaret edebileceklerdir.